|
||
Magdalena Kunert-Bajraszewska cv publikacje projekty |
||
Dwie główne klasy zwartych obiektów radiowych to tzw. obiekty zwarte o stromym widmie CSS (ang. Compact Steep Spectrum)
oraz źródła GPS (ang. Gigahertz Peaked Spectrum Sources).
Zarówno źródła CSS jak i GPS to obiekty o dużej jasności radiowej i małych rozmiarach, z częstotliwością przegięcia
w widmie odpowiednio 100 MHz i ok. 1 GHz.
Obiekty GPS są rozmiarów obszaru wąskich linii emisyjnych NLR < 1 kpc, natomiast żródła CSS mieszczą się w
granicach galaktyki macierzystej < 15-20 kpc.
Zarówno wśród obiektów CSS jak i GPS wyróżnić można źródła o symetrycznych strukturach, składające się z dwóch
płatów radiowych leżących po obu stronach centrum aktywności, czyli radiowego jądra. Symetryczne źródła o rozmiarach
obiektów CSS tworzą grupę o nazwie MSO (ang. Medium-sized Symmetric Objects), natomiast symetryczne źródła GPS to
obiekty CSO (ang. Compact Symmetric Objects). Jednak według obecnych badań i tendencji do grupy CSO zalicza się wszystkie
źródła symetryczne o rozmiarach < 1 kpc, również te, które nie posiadają widma GPS. Wiekszość galaktyk radiowych
GPS należy do grupy CSO, natomiast kwazary GPS mają inne struktury i wydają się tworzyć odrębną klasę obiektów (Stanghellini 2003).
Istnieje teoria, według której przynajmniej niektóre źródła
GPS i CSS są powiązane ze sobą ewolucyjnie (Philips & Mutel, 1982; Readhead i in., 1996).
GPS-y mogą stanowić bowiem mniejszą
wersję obiektów CSS, a te z kolei są pośrednim stadium ewolucyjnym, które przechodzą
radioźródła, aby stać się wielkoskalowymi FR I i FR II. Teoria ta dotyczy CSO i MSO, które są podzbiorami odpowiednio
GPS i CSS (O'Dea 1998).
Zwarte źródła radiowe CSS i GPS stanowią znaczący ułamek (od ok. 15 do 30% w zależności od wybranej
częstotliwości) wszystkich obserwowanych radiozródeł.
Rys.1. Mapy radiowe źródła 1542+323 wykonane instrumentem MERLIN
na częstotliwości 5 GHz w czasie 12-godzinnej obserwacji. Po lewej pokazane jest
całe źródło, natomiast prawe panele pokazują powiększoną strukturę płatów oraz
ich spolaryzowaną emisję.
Linie oznaczają kierunek wektora elektrycznego fali, a ich długość określa gęstość
strumienia spolaryzowanej emisji (1'' - 1.33 mJy/beam).
Kontury mapy zwiększają się o czynnik 2, a
pierwszy poziom konturu odpowiada wartości ~3s.
Krzyżyk wskazuje pozycję optycznego odpowiednika radioźródła znalezionego
w przeglądzie SDSS/DR5.
Kliknij aby powiększyć Rys2. Mapy radiowe źródła 0809+404: VLA na częstotliwości 4.9 GHz (Fanti i in, 2001, A&A, 369, 380) oraz VLBA na częstotliwościach 1.65, 5 i 8.4 GHz. Kontury zwiększają się o czynnik 2, a pierwszy poziom konturu odpowiada wartości ~3s. Krzyżyk wskazuje pozycję optycznego odpowiednika radioźródła znalezionego w przeglądzie SDSS/DR5. Jest to kwazar typu II a jego całkowity rozmiar liniowy wynosi 4.5 kpc. Wiek źródła szacowany jest na 105 lat. |